ΤΙ ΩΘΕΙ ΤΗΝ ΜΠΕΚΑΤΣΑ

Οι παράγοντες της αποδημίας

Η μελέτη είναι ελληνική, από τους γνωστούς επιστήμονες Μπίρτσα, Σόκο, Παπασπυρόπουλο, Μπατσελά και Μπιλίνη, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Italian Journal of Zoology», 

Το συγκεκριμένο θέμα μάς ενδιαφέρει άμεσα και βαθιά διότι αφορά τους μη βιολογικούς παράγοντες που ωθούν την μπεκάτσα στην αποδημία. Μη βιολογικοί παράγοντες είναι ο καιρός και οι φάσεις της Σελήνης. Από πρακτική εμπειρία και τις συζητήσεις στα κυνηγετικά στέκια ξέρουμε ότι πέφτει πολλή πιθανολογία και σπέκουλα για τι καιρό και τι φεγγάρι θα φέρει τις μπεκάτσες. Ας δούμε όμως τι βρήκαν οι επιστήμονες. Η έρευνα έγινε για μια σειρά ετών στα ίδια μέρη της Μακεδονίας και ο εντοπισμός των πουλιών έγινε με σκυλιά. Σε ένα διάστημα 12 ετών οι επιστήμονες επισκέφθηκαν τα «σημεία» που τους υπέδειξαν τοπικοί κυνηγοί δεκάδες φορές.

Η έρευνα ακολούθησε την τακτική της γραμμικής έρευνας όπου οι ερευνητές ακολουθούν την ίδια γραμμή και ψάχνουν δεξιά και αριστερά σε κάποιο προκαθορισμένο πλάτος, στη συγκεκριμένη περίπτωση 200 μέτρα από τη γραμμή μήκους 5 χιλιομέτρων.

Οι επιστήμονες είναι κατηγορηματικοί σε ό,τι αφορά τις φάσεις της Σελήνης: «Δεν βρήκαμε καμία σχέση με τις φάσεις της Σελήνης και τη διάρκεια της ημέρας», λένε.

Η ανάλυση των αποτελεσμάτων δείχνει ότι πιο σημαντικοί παράγοντες στη μετακίνηση της μπεκάτσας είναι η βαρομετρική πίεση, τα μετεωρολογικά μέτωπα και τα τοπικά καιρικά φαινόμενα. «Πρώτον, η αύξηση της μπεκάτσας στην υπό μελέτη περιοχή συνδέεται με την αύξηση της βαρομετρικής πίεσης του τρέχοντος δεκαήμερου», λένε οι επιστήμονες.

Η μπεκάτσα στην περιοχή της μελέτης εμφανιζόταν αυξημένη όταν είχε μείωση των ανέμων στη Σερβία και μείωση βροχοπτώσεων στη Σλοβακία μέσα στο ίδιο δεκαήμερο.

Τα βαρομετρικά χαμηλά συνοδεύονται από βροχές και καταιγίδες, τα βαρομετρικά υψηλά αντίθετα εμφανίζουν καθαρό ουρανό και ηλιοφάνεια και χαμηλότερη υγρασία. Η μπεκάτσα στην περιοχή της μελέτης εμφανιζόταν αυξημένη όταν είχε μείωση των ανέμων στη Σερβία και μείωση βροχοπτώσεων στη Σλοβακία (Slovakia sic) μέσα στο ίδιο δεκαήμερο.

Η πτήση στη βροχή είναι κάτι που αποφεύγουν τα πουλιά λόγω της μείωσης ορατότητας και της αυξημένης κόπωσης όταν τα φτερά είναι βρεγμένα.

Επίσης, όταν μειώνονταν οι βροχοπτώσεις στο προηγούμενο δεκαήμερο στην περιοχή της μελέτης αυξάνονταν οι μπεκάτσες. Οι επιστήμονες αποδίδουν αυτή την αύξηση στο γεγονός ότι η συσσωρευμένη υγρασία στο έδαφος ευεργετεί τους γαιοσκώληκες, την κύρια τροφή της μπεκάτσας. Η μπεκάτσα και οι γαιοσκώληκες είναι ένα άρρηκτα συνδεδεμένο δίδυμο.

Ψηλές θερμοκρασίες
Σε χρονιές που οι θερμοκρασίες στις βόρειες χώρες, χώρους αναπαραγωγής της μπεκάτσας, ήταν σχετικά ψηλές, παρατηρήθηκε μειωμένη παρουσία της μπεκάτσας στον χώρο μελέτης. Οι Ελληνες επιστήμονες καθώς και άλλοι πιθανολογούν ότι η σχετικά υψηλή θερμοκρασία κρατά τους γαιοσκώληκες στην επιφάνεια και επιτρέπει στην μπεκάτσα να τραφεί. Και εφόσον τρέφεται δεν έχει λόγο να μετακινηθεί.

Είναι ενδιαφέρουσα η δήλωση ότι δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ φεγγαριού και μπεκατσοκινήσεων, κάτι που καταρρίπτει τις ρήσεις των παλιών περί πρώτου φεγγαριού του Νοέμβρη και άλλα λαϊκά προγνωστικά. Αυτό που φαίνεται να μετρά είναι το ψύχος στις χώρες πιο βόρεια από εμάς και κατά πόσο υπάρχουν προσβάσιμα σκουλήκια για τροφή.

Επειδή τα σκουλήκια, οι γαιοσκώληκες κατά το επιστημονικότερον, αποτελούν θεμελιώδη παράγοντα σε ό,τι αφορά την μπεκάτσα, καλό είναι να μελετήσουμε εμείς οι κυνηγοί την παρουσία τους και τη βιολογία τους. Και σε αυτό θα βρούμε ότι ο γαιοσκώληκας, που είναι σημαντικός για την επιβίωση της μπεκάτσας, είναι επίσης εκλεκτός μεζές για τον αγριόχοιρο. Η απότομη αύξηση του αγριόχοιρου στην Ελλάδα προφανώς θα έχει κάποια επίδραση στον αριθμό του γαιοσκώληκα και κατ' επέκταση στην μπεκάτσα.